Muharrem Orucu ve Aşure Günü

Şiiler, Caferiler, Alevi ve Bektaşiler hicri takvimin birinci ayının, 1-10 Muharrem tarihleri arasında (kurban bayramından 20 gün sonra) Kerbela şehitleri anısına 10-12 gün oruç tutarlar. Tarihte Müslümanlıktan önceki inançlarda değişik isimlerde kutsal sayılıp tutulan Muharrem Orucunu, Aleviler esas olarak 10 Muharrem 61 Hicri (10 Ekim 680) günü Emevi Halifesi Yezid’in İmam Hüseyin’i Kerbela’da şehit etmesi dolayısıyla o günlerin anısına yas-ı matem orucu olarak tutarlar.

Tarihte Kerbela Olayı;

Babası Muaviye tarafından veliaht tayin edilen Yezid, babasının ölümünden sonra ilk iş olarak özellikle İmam Hüseyin’in kendisine biat etmesini, şayet reddederse öldürülmesi emrini verir. İmam Hüseyin ise asla Yezid’e biat etmeyeceğini bildirir.

Küfe’de yoksul halk genel olarak Yezid’in yönetiminden memnun değildir ve ona karşı bir ayaklanma içindedirler. Küfe (şehri) halkı bu vesile ile İmam Hüseyin’i Kûfe’ye davet ederler ve kendisini halife olarak tanıyacaklarını bildirdiler. Bu davetin sosyal, ekonomik ve siyasal boyutları da vardır.

Bu davete kayıtsız kalmayan İmam Hüseyin Küfe’ye doğru yola çıkar, haberi alan Yezit ise İmam Hüseyin’in küfeye girişini engellemek için büyük bir orduyla yola çıkar ve Kerbela Çölü’nde karşılaşırlar, Yezid’in büyük bir orduyla geldiğini gören küfeliler İmam Hüseyin’le birlikte kadın ve çocuklardan oluşan 73 kişiyi yalnız bırakıp kaçarlar. Yezit 1-10 Muharrem günleri onların etrafını kuşatır 10 gün aç ve susuz bırakırlar. 10 Ekim 680 (Hicri 10 Muharrem 61) günü, İmam Hüseyin, Yezid’in ordusuna karşı anlamlı bir konuşma yapar ama karşılığı ya biat ya ölüm olur. Yezid’in ordusu İmam Hüseyin’i Şimr’in emriyle oklayarak şehit eder ve kafasını bedeninden ayırırlar. Bu olayda İmam Hüseyin’le birlikte 72 kişi şehit olur ve bu katliamdan sadece İmam Hüseyin’in küçük oğlu İmam Zeynel Abidin’in kurtulduğuna inanılır.

Bu nedenledir ki, İmam Hüseyin Aleviler için bir direniş abidesidir. Aleviler, bu acı olayı Oniki İmamlar ile de bütünleştirerek, 1 Muharrem’den başlamak üzere on veya oniki gün oruç tutarlar. Buna “Matem Orucu” da denilmektedir. Oruç süresince su içilmez, sulu içeceklerle yetinilir, hayvan kesilmez, et yenilmez, düğün, eğlence yapılmaz. Tüm bu uygulamalar İmam Hüseyin’in matemini simgelemektedir. Yine oruç günlerinin akşamlarında Kerbela Olayını konu alan kitaplar okunur, Alevi ozanlarının Kerbela Olayı’nı konu alan deyişleri okunarak yad edilir.

Örneğin:

“Pir Sultan Abdal’ım ellerim bağlı 

Yezid’in elinden ciğerim dağlı 

Muhammed torunu Ali’nin oğlu 

Su içmeyip şehid olan Hüseyin”

Bu orucun sonunda Aşure yapılır. O gün pişirilen ve en az oniki değişik malzemeden oluşan, Aşure tatlısı da İmam Hüseyin’in oğlu İmam Zeynel Abidin’in Kerbela’dan kurtulması ve İmam Ali soyunun ondan sürmesinden duyulan memnuniyeti ifade etmek içindir. Orucun bitiminde yani onikinci günü akşamı veya onüçüncü günü Aşure dağıtılır. Bu nedenle bu özel güne “Aşure Günü” denilmektedir.

13 Şubat 2014

Alevi Nefesi